| تحلیل محتوای کتابهای فارسی دوره متوسطه بر اساس مقولههای پرورش تفکر انتقادی و خلاق |
| کد مقاله : 1244-NCSSE6 |
| نویسندگان |
|
اسمعیل جعفری * گروه آموزشی علوم تربیتی( فلسفه تعلیم و تربیت)، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| در عصر حاضر، پرورش مهارتهای تفکر انتقادی و خلاق بهعنوان یکی از ارکان اصلی تربیت شهروندان آگاه و توانمند برای مواجهه با چالشهای پیچیده قرن بیستویکم شناخته میشود. آموزش تفکر انتقادی منجر به ایجاد انگیزه جهت یادگیری، کسب مهارت های حل مسئله، تصمیم گیری صحیح و خلاقیت می گردد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تحلیل میزان و کیفیت توجه به مؤلفههای تفکر انتقادی و خلاق در کتابهای فارسی پایههای هفتم، هشتم و نهم، با روش تحلیل محتوای ترکیبی (کمی و کیفی) انجام شد. یافتهها نشان داد که از مجموع ۴۵۲ کد شناساییشده، 3/67 درصد به تفکر خلاق (عمدتاً تخیل هدایتشده) و 7/32 درصد به تفکر انتقادی تعلق دارد؛ با غلبه مؤلفههای سطح پایین مانند پرسش تحلیلی و غیبت کامل مؤلفههای پیچیدهای مانند قضاوت مبتنی بر معیار. بیش از 80 درصد مؤلفهها منحصراً در بخش فعالیتها متمرکز بودند و متن و تصویر نقش کمرنگی داشتند. تحلیل کیفی حاکی از بازنمایی سطحی، مستقیم و فاقد چالش این مؤلفهها، همراه با فقدان سلسلهمراتب آموزشی از پایه هفتم تا نهم بود. نتیجه کلی اینکه کتابهای مذکور فاقد برنامهای منسجم برای پرورش عمیق و تدریجی تفکر انتقادی و خلاق هستند و نیازمند بازنگری اساسی در گزینش متون، طراحی فعالیتها و تدوین نقشه راه میباشند. |
| کلیدواژه ها |
| کلیدواژهها: تحلیل محتوا، تفکر انتقادی، تفکر خلاق، کتاب فارسی، متوسطه، برنامه درسی. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
