| تحلیل محتوای ارزشهای شهروندی در کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه نهم (دوره اول متوسطه): ارزیابی توزیع و عمق مؤلفهها |
| کد مقاله : 1242-NCSSE6 |
| نویسندگان |
|
رضا طاهری برندق *1، محمد رضا منصوری لرد2 1دانشگاه فرهنگیان استان گیلان 2دانشجوی کارشناسی رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان گیلان |
| چکیده مقاله |
| هدف این پژوهش، تحلیل و ارزیابی کمی و کیفی نحوه بازتاب و توزیع ارزشها و مؤلفههای شهروندی (شامل ابعاد مدنی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی) در محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه نهم دوره اول متوسطه است. این پژوهش از نوع تحلیل محتوای کمی (با استفاده از واحد تحلیل متن و تصویر) و کیفی (با رویکرد قیاسی) است که بر اساس مدل چندبعدی شهروندی و چارچوب حقوق و تکالیف انجام شده است. جامعه پژوهش، کلیه صفحات و فعالیتهای کتاب مطالعات اجتماعی نهم میباشد و برای سنجش توازن توزیع مؤلفهها از روش آنتروپی شانون استفاده گردید. یافتههای کمی نشان داد که در مجموع، مؤلفههای مربوط به شهروندی اجتماعی (با تأکید بر مسئولیت و رفاه) و تکالیف قانونی بیشترین فراوانی و بالاترین وزن (حدود 55 درصد کل فراوانیها) را به خود اختصاص دادهاند. در مقابل، ابعاد شهروندی مدنی (حقوق فردی و آزادی بیان) و شهروندی سیاسی فعال (کنشگری)، با کمترین میزان فراوانی و وزن، در وضعیت عدم توازن قرار دارند. نتایج حاکی از آن است که کتاب درسی با رویکردی مسئولیتمحور و انفعالی، بر انتقال دانش و ارزشهای قانونی تأکید دارد، اما در تقویت مهارتهای کنشگری و برقراری توازن میان ابعاد پنجگانه شهروندی با چالش جدی مواجه است. ضروری است که در بازنگری محتوای درسی، بر تقویت ابعاد مدنی و سیاسی فعال تمرکز بیشتری صورت گیرد |
| کلیدواژه ها |
| ارزشهای شهروندی، تحلیل محتوا، مطالعات اجتماعی نهم، شهروندی فعال، آنتروپی شانون |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
