معلمیِ علوم اجتماعی: از مهارت چندبعدی تا تعاملی تربیتی مطالعه کیفی مهارت‌ها و شایستگی‌های لازم برای معلمان مطالعات اجتماعی از منظر نخبگان و پژوهشگران
کد مقاله : 1211-NCSSE6
نویسندگان
جواد مداحی *1، مرتضی مرادی دولیسکانی2، عهدیه اسدپور3، مجتبی شفیعی نژاد4، سمانه منصوری5
1استادیار گروه آموزش علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
2استادیار، گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
3استادیار، گروه آموزش علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
4کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
5استادیار، گروه آموزش علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده مقاله
برای تربیت و بالا بردن سواد زیستی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و علمی دانش‌آموزان نیاز به معلمان با مهارت بالا، دانش بالا، چندبعدی و حرفه‌ای است. هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ کیفی شایستگی‌های لازم برای معلمان مطالعات اجتماعی از منظر نخبگان و پژوهشگران بود که با روش‌شناسی کیفی انجام شد. به این منظور، با 12 استاد دانشگاه، دبیر آموزش‌وپرورش در شهر تهران که با روش نمونه‌گیری هدفمند و نظری انتخاب ‌شده بودند، مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته انجام شد. در مرحلۀ تحلیل داده‌ها، 134 کد باز، 13 مقولۀ فرعی، 5 مقولۀ اصلی و یک مقولۀ هسته از خلال نظام کدگذاری داده‌ها استخراج شد: لزوم ارتقای دانش و مهارت‌های معلم در حوزه هوش مصنوعی؛ ارتقای دانش انتقادی از هوش مصنوعی، مهارت چندبعدی: از تعامل تا مدیریت جامع، آموزش کار تیمی، موفقیت جمعی و یادگیری مشارکتی، معلم: آموزگار هویت ملی و انسجام اجتماعی، تقویت تفکر انتقادی نسبت به محتواهای رسانه و فضای مجازی. همچنین، «معلم توانمند: از مهارت چندبعدی تا مدیریتی تعاملی» به‌عنوان مقولۀ هسته انتخاب شد. یافته‌ها بر این دلالت دارند شایستگی، مهارت، تخصص و دانش بالا برای معلمان علوم اجتماعی به ویژه در مواجه با نسل‌های جدیدِ دانش‌آموزی نیازی اساسی و چالشی چندبعدی است. معلمان، برای ایفای نقش مؤثر، باید بتوانند هم ظرفیت‌های هوش مصنوعی را بشناسند و هم محدودیت‌ها، خطاها و سوگیری‌های آن را تشخیص دهند. همچنین پرهیز از تحقیر و سرزنش، توجه به هیجانات، تقویت مشارکت و ایجاد فضاهایی که دانش‌آموز بتواند در آن به‌طور فعال فکر کند و در تعامل با دیگران یاد بگیرد.
کلیدواژه ها
معلم علوم اجتماعی، مهارت، شایستگی، مطالعه کیفی، شهر تهران.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی