| سنجش و ارزیابی در علوم اجتماعی: مفاهیم، چالشها و راهبردهای نوین |
| کد مقاله : 1208-NCSSE6 |
| نویسندگان |
|
محمد حامدی * آموزش و پرورش استان البرز |
| چکیده مقاله |
| هدف اصلی این مقاله بررسی عمیق ماهیت، اصول و چالشهای سنجش و ارزیابی در علوم اجتماعی است؛ حوزهای که به دلیل پیچیدگی پدیدههای انسانی و زمینهای بودن رفتارهای اجتماعی، همواره با محدودیتهای مفهومی و روششناختی مواجه است. پژوهش حاضر با روش مرور نظاممند ادبیات و تحلیل نظری منابع کلاسیک و معاصر، نشان میدهد که سنجش در علوم اجتماعی علاوه بر دشواریهای ذاتی در اندازهگیری مفاهیم انتزاعی مانند هویت، سرمایه اجتماعی، اعتماد یا وضعیت طبقاتی، با مسائل مربوط به اعتبار، پایایی و عینیتپذیری ابزارها نیز روبهروست. یافتهها بیانگر آن است که تنوع رویکردهای پژوهشی—از پارادایمهای کمی مبتنی بر سنجشپذیری و استانداردسازی تا پارادایمهای کیفی مبتنی بر تفسیر، معنا و بافت—ضرورت استفاده از مدلهای تلفیقی و چندسطحی را برجسته میکند. در این میان، رویکردهایی همچون مثلثسازی دادهها، روشها و نظریهها، بهرهگیری از شاخصسازی چندبعدی و نیز طراحی ابزارهای بومیشده، امکان ارزیابی دقیقتر و معتبرتر پدیدههای اجتماعی را فراهم میسازند. در نهایت، مقاله تأکید میکند که ارتقای کیفیت سنجش و ارزیابی در علوم اجتماعی مستلزم توجه همزمان به اخلاق پژوهش، حساسیت فرهنگی، مشارکتمحوری و تحلیل زمینهای است؛ امری که موجب میشود ارزیابی برنامهها و سیاستهای اجتماعی با واقعیتهای پیچیده و درحالتغییر جوامع معاصر سازگارتر شود. |
| کلیدواژه ها |
| سنجش اجتماعی، ارزیابی برنامههای اجتماعی، اعتبار و پایایی، روششناسی تحقیق، مثلثسازی، شاخصسازی. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
