نقش آزمون‌ سراسری در نظام آموزشی ایران با مطالعۀ موردی روی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان

کد مقاله : 1167-NCSSE6

نویسندگان

مریم بهروز چالشمی * ..

چکیده مقاله

چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات فشار و تمرکز آزمون سراسری بر کیفیت یادگیری، احساس عدالت آموزشی و انگیزه‌ تحصیلی با مطالعۀ موردی روی دانشجومعلمان دختر دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. چارچوب نظری پژوهش بر مبنای دیدگاه لوفستروم و همکاران (2023) و نقد رویکردهای کمّی‌سازی و رقابت‌محور در نظام‌های آموزشی شکل گرفته است. این نظریه بر ضرورت فاصله گرفتن از سنجش نتیجه‌محور و تقویت رویکرد یادگیری‌محور تأکید دارد. روش پژوهش از نوع توصیفی–تحلیلی و با رویکرد ترکیبی کمّی–کیفی است. جامعه آماری شامل 215 نفر از دانشجومعلمان دختر دانشگاه فرهنگیان بنت‌الهدی صدر رشت بوده که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. داده‌های کمّی با استفاده از پنج پرسشنامه استاندارد شامل فشار آزمون، تمرکز بر آزمون، کیفیت یادگیری، عدالت آموزشی و انگیزه تحصیلی گردآوری شد و داده‌های کیفی نیز از طریق 22 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته تحلیل مضمون شدند. یافته‌های کمّی نشان داد میان فشار و تمرکز بر آزمون سراسری با کیفیت یادگیری، احساس عدالت آموزشی و انگیزه تحصیلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد .(r = -0.63, p < 0.01) تحلیل داده‌های کیفی نیز آشکار ساخت که کنکور برای اغلب دانشجویان تجربه‌ای استرس‌زا، نابرابر و یادگیری‌گریز بوده و به سطحی‌شدن یادگیری، حذف مهارت‌های تحلیلی، و افزایش احساس بی‌عدالتی منجر شده است. بر اساس نتایج، کنکور سراسری کارکردهای تربیتی و اجتماعی آموزش را تضعیف کرده و بیشتر موجب افزایش فشار روانی و انگیزه‌های بیرونی کوتاه‌مدت شده است. پژوهش حاضر بر ضرورت بازنگری در نظام ارزیابی و حرکت به سوی الگوهای یادگیری‌محور و عادلانه در نظام آموزشی ایران تأکید می‌کند.

کلیدواژه ها

کلیدواژگان: آزمون سراسری، نظام آموزشی، دانشجو‌معلمان.

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی