تأثیر رویکردهای درمانی و حمایتی بر اعتیاد به فضای مجازی در جوانان: یک مطالعه مروری به سبک اسکوپینگ
کد مقاله : 1143-NCSSE6
نویسندگان
مهدی جعفری مرادلو *1، شهریار درگاهی2، هانیه رنجبر خانحسینی3
1کارشناسی ارشدمشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران،ایران.
3کارشناسی ارشد روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، اردبیل، ایران.
چکیده مقاله
زمینه و هدف: با فراگیرشدن روزافزون فناوری‌های دیجیتال، اعتیاد به فضای مجازی (که شامل سوءمصرف از اینترنت، بازی‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی می‌شود) به یک چالش عمده سلامت روان در میان جوانان تبدیل شده است. این مطالعه مروری به سبک اسکوپینگ با هدف ترسیم نقشه گسترده رویکردهای درمانی و حمایتی موجود برای این اختلال انجام شد. روش‌ پژوهش: جستجوی سیستماتیک در پایگاه‌های داده علمی بین سال‌های 2017 تا ۲۰۲۵ با کلیدواژه‌های مرتبط انجام شد. مطالعات شامل کارآزمایی‌های تصادفی‌شده کنترل‌شده (RCTs)، مروری سیستماتیک و اسکوپینگ و مطالعات کیفی متمرکز بر مداخلات روان‌شناختی، خانواده‌محور، مبتنی بر مدرسه، دیجیتال و سیاستی بودند. یافته‌ها: درمان شناختی-رفتاری (CBT) به‌ویژه در قالب ماژولار و برنامه‌های PIPAC، به عنوان مؤثرترین مداخله فردی شناخته شد. رویکردهای خانواده‌محور، به‌ویژه درمان خانواده چندبعدی (MDFT)، نقش کلیدی در بهبود عملکرد خانواده و کاهش علائم ایفا کردند. مداخلات مبتنی بر مدرسه با تمرکز بر افزایش خودکنترلی و مهارت‌های مدیریت زمان، مؤثر بودند. مداخلات دیجیتال (اپلیکیشن‌ها و واقعیت مجازی) و ذهن‌آگاهی نیز به عنوان ابزارهای امیدوارکننده نوظهور شناسایی شدند. سیاست‌های ملی، مانند برنامه‌های پیشگیری و درمان در کره جنوبی، نشان‌دهنده اهمیت اقدامات سطح کلان هستند. بحث و نتیجه‌گیری: هیچ راه‌حل واحدی وجود ندارد. یک رویکرد یکپارچه که ترکیبی از درمان فردی مانند (CBT)، حمایت خانواده، برنامه‌های آموزشی مدرسه‌ای و استفاده هوشمندانه از فناوری باشد، به نظر می‌رسد مؤثرترین استراتژی باشد. تحقیقات آینده باید بر روی شناسایی مکانیسم‌های دقیق عملکرد، بهینه‌سازی مداخلات دیجیتال و ارزیابی بلندمدت این رویکردهای ترکیبی تمرکز کند.
کلیدواژه ها
اعتیاد به فضای مجازی، جوانان، رویکردهای درمانی و حمایتی، اسکوپینگ
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه شفاهی