فرایند نهادینه‌سازی مهارت‌های اجتماعی شهروندی مطلوب در آموزش علوم اجتماعی
کد مقاله : 1133-NCSSE6
نویسندگان
داود قاسم زاده *
استادیار-گروه آموزش علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده مقاله
هدف این پژوهش، مطالعه فرایند نهادینه‌سازی مهارت‌های اجتماعی مبتنی بر شهروندی مطلوب در آموزش علوم اجتماعی است. این پژوهش با رویکرد کیفی و شیوه داده بنیاد انجام شده است. مشارکت کنندگان شامل 20 نفر از معلمان مطالعات اجتماعی، راهبران آموزشی و کارشناسان آموزش و پرورش در حوزه مطالعات اجتماعی بود. اطلاعات از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شده است. مدت زمان هر مصاحبه بین 50 تا 60 دقیقه بوده است. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شده است. یافته‌ها نشان داد شرایط علّی شامل شکاف میان محتوای واحد یادگیری و زیست واقعی دانش‌آموزان و غلبه نظام ارزیابی کمی‌گرا است. شرایط زمینه‌ای به گفتمان قدرت مسلط بر فرهنگ مدرسه، ترس از تجربه اشتباه و جوّ عاطفی–روانی کلاس برمی‌گردد. شرایط مداخله‌گر نیز در آرمانی بودن اسناد بالادستی و کمبود منابع و امکانات آموزشی نمود یافت. در پاسخ به این عوامل، راهبردهایی همچون طراحی واحد یادگیری موقعیت‌محور، ایجاد یادگیری مشارکتی و پیوند محتوا با تجربه زیسته دانش‌آموزان پیشنهاد شد. از منظر مشارکت کنندگان پیامدهای پیاده سازی راهکارها در مقوله های افزایش مشارکت اجتماعی و مدرسه ای و رشد خودآگاهی و هویت شهروندی دانش آموزان طبقه بندی می شود. مدل نظری استخراج‌شده از داده‌ها نشان می‌دهد که نهادینه‌سازی مهارت‌های اجتماعی شهروندی، فرایندی تعاملی است که موفقیت آن مستلزم کاهش شکاف محتوا با زندگی واقعی، ارتقای فرهنگ ارتباطی و حمایتی کلاس و تأمین منابع آموزشی مناسب است.
کلیدواژه ها
: مهارت های اجتماعی، شهروندی مطلوب، آموزش علوم اجتماعی، داده بنیاد
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی