تحلیل محتوای کتاب های جامعه شناسی دوره متوسطه دوم بر اساس مولفه ی حقوق بشر
کد مقاله : 1131-NCSSE6
نویسندگان
مریم زارع خورمیزی *، ریحانه کلانترزاده رکن ابادی
دانشجو کارشناسی آموزش علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان یزد میدان آیت الله خاتمی_ خیابان خرمشهر _ کوچه شهید زینی _پردیس فرهنگیان حضرت فاطمه الزهرا یزد
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان انعکاس مؤلفه‌های حقوق بشر در کتاب‌های درسی جامعه‌شناسی دوره متوسطه دوم انجام شد. جامعه پژوهش شامل سه کتاب جامعه‌شناسی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بود که به روش سرشماری مورد تحلیل قرار گرفتند. روش مطالعه، تحلیل محتوای کمی و کیفی با رویکرد تفسیرمحور بود و واحد تحلیل مضامین مرتبط با مولفه های تحقیق بود. ابزار گردآوری داده‌ها، فرم کدگذاری محقق‌ساخته مبتنی بر مؤلفه‌های برگرفته از اسناد بین‌المللی حقوق بشر (حق آموزش، برابری و عدم تبعیض، کرامت انسانی، آزادی بیان، مشارکت سیاسی و حقوق اقلیت‌ها) بود. یافته‌ها نشان داد توزیع مؤلفه‌ها در کتاب‌ها نامتوازن است؛ به‌گونه‌ای که حق آموزش بیشترین بسامد (۴۲ مورد) و پس از آن برابری و عدم تبعیض (۲۴ مورد) و کرامت انسانی (۲۱ مورد) قرار دارند. در مقابل، آزادی بیان (۱۳ مورد) و مشارکت سیاسی (۸ مورد) کمترین حضور را داشته و حقوق اقلیت‌ها در هیچ‌یک از کتاب‌ها مشاهده نشد. این نتایج بیانگر آن است که محتوای کتاب‌های جامعه‌شناسی علی‌رغم اشاره به برخی ابعاد حقوق بشر، فاقد پوشش جامع، انتقادی و همسو با چارچوب‌های استاندارد بین‌المللی است. بر این اساس، بازنگری محتوایی با تأکید بر تقویت مؤلفه‌هایی همچون آزادی بیان، مشارکت اجتماعی و حقوق اقلیت‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
کلیدواژه ها
حقوق بشر؛ تحلیل محتوای کیفی؛ آزادی بیان؛ حق آموزش؛ برابری؛ مشارکت سیاسی؛ کتاب‌های جامعه‌شناسی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر