کاوش فرآیندهای آموزش محیط‌زیست در کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی: مطالعه‌ای کیفی مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد
کد مقاله : 1088-NCSSE6
نویسندگان
امین گلشن *1، مسعود گرامی‌پور2
1دانشجوی دکتری، گروه مطالعات برنامه درسی و سنجش و اندازه گیری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2دانشیار گروه مطالعات برنامه درسی و سنجش و اندازه گیری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل فرآیندهای آموزش محیط‌زیست در کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی و با رویکرد کیفی مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد انجام شد. جامعه پژوهش شامل کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی و ۲۰ معلم مدارس شهرستان اردبیل بود که با نمونه‌گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، یادداشت‌های میدانی و مشاهدات کلاس جمع‌آوری شد و تحلیل داده‌ها با رویکرد کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهند که تربیت محیط‌زیستی مؤثر، فرآیندی پویا و چندوجهی است که از تعامل میان یادگیری مفهومی، فعالیت‌های عملی، تجربه‌های مشارکتی و بازخورد معلم شکل می‌گیرد. فعالیت‌های داستانی، هنری و تصویری، ارزش‌های اخلاقی و زیست‌محیطی را در دانش‌آموزان تقویت می‌کند و آنان را با نگرش همدلانه و مسئولانه نسبت به محیط‌زیست پرورش می‌دهد. تجربه‌های عملی و کاوشی مفاهیم، فرصت یادگیری فعال و کشف شخصی را فراهم می‌آورد و مهارت‌های تفکر انتقادی، حل مسئله و تصمیم‌گیری اخلاقی را ارتقا می‌دهد. مشارکت در فعالیت‌های گروهی، حس مسئولیت جمعی، همکاری و تعامل اجتماعی دانش‌آموزان را افزایش می‌دهد و انگیزه و علاقه آنان به حفاظت از محیط‌زیست تقویت می‌شود. ادغام آموزش محیط‌زیست با فعالیت‌های روزمره، رفتارهای پایدار و مسئولانه را در زندگی دانش‌آموزان شکل می‌دهد و خودکنترلی و مدیریت منابع را پرورش می‌دهد. مدل مفهومی نهایی پژوهش چهار محور اصلی شامل پرورش نگرش و ارزش‌های محیط‌زیستی، مسئولیت‌پذیری فعال، توسعه مهارت‌های مشارکتی و خلاقانه، و تقویت خودآگاهی و تصمیم‌گیری اخلاقی را معرفی می‌کند که دانش‌آموزان را به کنشگرانی آگاه، مسئول و فعال در حفاظت از محیط‌زیست تبدیل می‌کند.
کلیدواژه ها
آموزش محیط‌زیست، تصمیم‌گیری اخلاقی، خلاقیت، مهارت‌های مشارکتی، نگرش محیط‌زیستی، مسئولیت‌پذیری، یادگیری تجربه‌محور.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر