| مطالعه تطبیقی تحلیل محتوای کتب علوم اجتماعی ایران با چند کشور منتخب (مالزی، فنلاند، ژاپن) |
| کد مقاله : 1062-NCSSE6 (R1) |
| نویسندگان |
|
فرزانه سرگزی *1، محسن نیازی1، اکرم دهقانی2 1دانشگاه کاشان 2داkشگاه کاشان |
| چکیده مقاله |
| این پژوهش با هدف تحلیل تطبیقی محتوای کتب درسی علوم اجتماعی ایران و کشورهای مالزی، فنلاند و ژاپن، به شناسایی نقاط قوت، ضعف و الگوهای مؤثر برای بازنگری بومی در برنامهریزی درسی ایران پرداخته است. در عصر جهانیشدن، نظامهای آموزشی موظف به پرورش شهروندانی با شایستگیهای جهانی، تفکر انتقادی و توانایی تعامل سازنده با تنوع فرهنگی هستند. با این حال، مطالعات داخلی حاکی از آن است که محتوای کتب علوم اجتماعی ایران، با وجود تأکید بر هویت اسلامی-ایرانی، در پرورش این شایستگیها با چالشهایی مواجه است. این مطالعه با روش ترکیبی (کیفی-کمی) و با اتخاذ روش تحلیل محتوای تطبیقی نظاممند انجام شد. جامعه پژوهش شامل 12 کتاب درسی دوره متوسطه و اسناد بالادستی چهار کشور بود که با نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. دادهها با استفاده از نرمافزارهای MAXQDA و SPSS و طی مراحل کدگذاری مبتنی بر تحلیل مضمون و تحلیلهای آماری مورد بررسی قرار گرفتند. یافتهها نشان داد ایران با سهم 42% از محتوا بر مؤلفههای هویت و فرهنگ متمرکز است، در حالی که سهم شایستگیهای جهانی تنها 18% است. در مقابل، فنلاند با رویکرد شایستگیمحور (35%)، مالزی با تلفیق هویت ملی و آموزش چندفرهنگی (25%) و ژاپن با تأکید متوازن بر سنت و مدرنیه (28%)، الگوهای متفاوتی ارائه دادهاند. این مطالعه نتیجه میگیرد که تحول در آموزش علوم اجتماعی ایران، مستلزم خلق الگوی بومی هوشمندانهای است که با حفظ اصالت فرهنگی، شایستگیهای لازم برای زندگی در جهان پیچیده امروز را نیز توسعه دهد. بازنگری در اهداف، محتوا، روشهای تدریس و توانمندسازی معلمان، از جمله راهکارهای کلیدی این تحول هستند. |
| کلیدواژه ها |
| تحلیل محتوای تطبیقی، کتب علوم اجتماعی، شایستگیمحوری، هویت ملی، شهروندی جهانی، برنامه درسی پنهان. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
