بررسی نقش سواد رسانه‌ای در تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی دانش‌آموزان در آموزش علوم اجتماعی
کد مقاله : 1055-NCSSE6
نویسندگان
سیدامیرمحمد صادقی پور *، محمدصادق مهدی زاده
وزارت آموزش و پرورش -اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان -اداره آموزش و پرورش شهرستان لاهیجان
چکیده مقاله
در عصر رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی، دانش‌آموزان بیش از هر زمان دیگر در معرض حجم گسترده‌ای از اطلاعات، روایت‌ها و داده‌های جهت‌دار قرار دارند. در چنین شرایطی، آموزش علوم اجتماعی می‌تواند بستری مناسب برای پرورش تفکر انتقادی و توان تحلیل اجتماعی باشد. هدف این پژوهش، بررسی نقش سواد رسانه‌ای در تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی دانش‌آموزان در بستر آموزش علوم اجتماعی است. روش پژوهش از نوع تحلیلی و نظری و مبتنی بر مرور و تحلیل مفهومی منابع علمی معتبر داخلی و خارجی است. نتایج تحلیل‌ها نشان داد که پیوند بین سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی، رابطه‌ای خطی و ساده نیست، بلکه از طریق سازوکار واسطه‌ای فراشناخت برقرار می‌شود. سواد رسانه‌ای موجب می‌گردد دانش‌آموز فرآیندهای ذهنی خود را در هنگام تحلیل پیام‌های رسانه‌ای کنترل و بازبینی کند؛ این فرآیند فراشناختی به افزایش توان قضاوت، تحلیل منطقی و تشخیص مغالطات شناختی منجر می‌شود. همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که درس علوم اجتماعی، به دلیل ماهیت چندروایتی و مسئله‌محور خود، زمینه‌ای طبیعی برای تحقق این مکانیزم فراهم می‌آورد. در نتیجه، می‌توان گفت تقویت سواد رسانه‌ای، در کنار آموزش راهبردهای فراشناختی، به پرورش تفکر انتقادی و تربیت شهروندی آگاه در محیط مدرسه منجر می‌شود. این پژوهش در پایان چارچوبی نظری ارائه می‌دهد که می‌تواند مبنایی برای بازنگری در محتوای برنامه‌های درسی علوم اجتماعی و طراحی دوره‌های آموزشی معلمان باشد.
کلیدواژه ها
سواد رسانه‌ای، تفکر انتقادی، فراشناخت، آموزش علوم اجتماعی، یادگیری تحلیلی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر