یادگیری مشارکتی در اندیشه اسلامی؛ تحلیل اجتماعی حدیث «العالِمُ والمُتعلّمُ شَریکانِ فِی الرُّشدِ مَأمورانِ بالنَّصیحَةِ »
کد مقاله : 1011-NCSSE6
نویسندگان
منا تکاورنژاد *
گروه معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی یادگیری مشارکتی در اندیشه اسلامی، به تحلیل جامعه‌شناختی حدیث شریف «العالِمُ والمُتعلّمُ شَریکانِ فِی الرُّشدِ، مَأمورانِ بالنَّصیحَةِ» می‌پردازد. این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیل مفهومی ـ تطبیقی، مفاهیم بنیادین حدیث را در پرتو نظریه‌های معاصر علوم اجتماعی واکاوی کرده است تا ظرفیت‌های آن برای بازتعریف رابطه معلم و متعلم روشن شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که این حدیث، الگویی جامع از یادگیری مشارکتی اسلامی ارائه می‌دهد؛ الگویی که در سه بُعد اصلی تبیین می‌شود: «شراکت در رشد» بنیان تعامل دوسویه را شکل می‌دهد، «نصیحت متقابل» سازوکار اخلاقی ارتباط را سامان می‌بخشد، و «سرمایه اجتماعی معرفتی» بستر نهادی تحقق الگو را فراهم می‌آورد. این مدل با تلفیق برابری معرفتی، مسئولیت اخلاقی و گفتمان‌محوری، چارچوبی بدیل برای نقد ساختارهای سلسله‌مراتبی آموزش فراهم می‌آورد و زمینه بازتعریف رابطه معلم و متعلم را در فضای شبکه‌ای و اخلاق‌مدار مهیا می‌سازد. کاربست این الگو می‌تواند در طراحی محیط‌های یادگیری گفت‌وگومحور، فعالیت‌های پژوهشی مشترک و تقویت سرمایه اجتماعی در نهادهای آموزشی مؤثر واقع شود.
کلیدواژه ها
یادگیری مشارکتی، شراکت در رشد، نصیحت، آموزش اسلامی ، علوم اجتماعی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر