مطالعه تطبیقی اهداف، محتوا و روش‌های تدریس علوم اجتماعی در ایران، فنلاند و ژاپن
کد مقاله : 1010-NCSSE6
نویسندگان
سینا آقاجانی دفرازی *1، حمید آقاجانی دفرازی2
1آموزش و پرورش
2آموزش و پروش استان گیلان
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با هدف مقایسه‌ی تطبیقی اهداف، محتوای درسی و روش‌های تدریس علوم اجتماعی درکشورهای ایران، فنلاند و ژاپن انجام شده است تا زمینه‌های اصلاح و بهبود برنامه‌ی درسی ایران شناسایی شود. آموزش علوم اجتماعی به عنوان یکی از ارکان اساسی نظام‌های آموزشی، نقش تعیین‌کننده‌ای در تربیت شهروندان آگاه، مسئول و مشارکت‌جو دارد. روش پژوهش از نوع توصیفی ـ تطبیقی و مبتنی بر مدل چهارمرحله‌ای بردی (Bereday) شامل توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه است. داده‌ها از طریق تحلیل اسناد رسمی، برنامه‌های درسی، کتاب‌های درسی و مقالات علمی منتشرشده تا سال ۲۰۲۵ گردآوری شده‌اند. نتایج نشان داد که اهداف آموزش علوم اجتماعی در سه کشور بازتابی از ارزش‌ها و فلسفه‌های تربیتی آن‌هاست؛ در ایران بر هویت ملی و ارزش‌های اسلامی، در فنلاند بر شهروندی فعال، تفکر انتقادی و احترام به تنوع فرهنگی، و در ژاپن بر نظم اجتماعی، اخلاق جمعی و مسئولیت اجتماعی تأکید می‌شود. از نظر محتوایی، فنلاند از رویکرد میان‌رشته‌ای و زندگی‌محور، ژاپن از محتوای تلفیقی و تجربه‌محور، و ایران از محتوای دانشی و توصیفی بهره می‌برد. همچنین، در حالی که روش‌های تدریس در ایران غالباً معلم‌محور است، فنلاند بر یادگیری پروژه‌محور و ژاپن بر ترکیب پژوهش معلم‌محور و فعالیت‌های گروهی تکیه دارد. یافته‌ها حاکی از آن است که برای ارتقای کیفیت آموزش علوم اجتماعی در ایران، باید اهداف، محتوا و روش‌ها با مهارت‌های شهروندی، تفکر انتقادی و یادگیری فعال همسو شوند.
کلیدواژه ها
آموزش علوم اجتماعی، مطالعه تطبیقی، فنلاند، ژاپن، ایران.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی