تحلیل گفتمان کتاب مطالعات اجتماعی سوم ابتدایی با محوریت مفهوم همدلی و تعاون
کد مقاله : 1004-NCSSE6
نویسندگان
فاطمه سادات امیرفخریان *
معلم
چکیده مقاله
هدف این پژوهش، تحلیل گفتمان کتاب مطالعات اجتماعی سوم ابتدایی (چاپ ۱۴۰۳) با محوریت مفهوم همدلی و تعاون بوده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی و با استفاده از روش تحلیل گفتمان انجام شده است. جامعه پژوهش، کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی سال ۱۴۰۳ و واحد تحلیل، متون، تصاویر و فعالیت‌های کتاب بوده است. داده‌ها با استفاده از برگه‌های فیش‌برداری محقق‌ساخته گردآوری و بر اساس مدل سه‌لایه فرکلاف تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که گفتمان حاکم بر کتاب، به‌طور نظام‌مندی به بازتولید مفاهیم همدلی و تعاون می‌پردازد. در سطح توصیف، از افعال جمع، صفات مثبت و ساختارهای پویا استفاده شده است. در سطح تفسیر، دانش‌آموزان به عنوان عوامل فعال همدلی و تعاون بازنمایی شده‌اند. در سطح تبیین، گفتمان "جامعه آرمانی" مبتنی بر همبستگی اجتماعی ترسیم شده است. مفاهیم همدلی در سه شکل عاطفی، عملی و شناختی و تعاون در سه سطح خرد، میانی و کلان بازنمایی شده‌اند. کتاب در سوژه‌سازی "کودک همدل و متعاون" موفق عمل کرده، اما توجه کمتری به سطوح کلان همدلی و تعاون داشته است. پیشنهاد می‌گردد در تدوین محتوای آموزشی، به سطوح کلان همدلی و تعاون توجه بیشتری شده و زمینه برای درونی‌سازی این مفاهیم در دانش‌آموزان فراهم گردد.
کلیدواژه ها
تحلیل گفتمان، مطالعات اجتماعی سوم ابتدایی، همدلی، تعاون، کتاب درسی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی